Auschwitz-Birkenau, niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny i zagłady został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Dlaczego wśród najpiękniejszych zabytków świata znalazło się miejsce, w którym doszło do tak potwornych zbrodni? Odpowiedź jest prosta – aby przyszłe pokolenia nigdy nie zapomniały, o tym, co się tu wydarzyło i nie dopuściły do powtórzenia się tego strasznego rozdziału w historii ludzkości. Z tego względu jesteśmy moralnie zobligowani do kultywowania pamięci o tym miejscu i jego ofiarach. Zanim zdecydujemy się na wyjazd pod hasłem Auschwitz zwiedzanie, warto dobrze się przygotować, na to, co można zobaczyć w Muzeum utworzonym na terenie dawnego obozu.
Auschwitz-Birkenau – historia
Początki Auschwitz przypadają na rok 1940. Wówczas to na terenie Oświęcimia włączonego w 1939 roku do Rzeszy powstał obóz, do którego trafiali początkowo w głównej mierze polscy więźniowie polityczni, polscy Żydzi, choć jeszcze nie na tak masową skalę, jak w późniejszych latach i nieliczni przedstawiciele innych narodowości. Po zerwaniu paktu Ribbentrop-Mołotow i wybuchu wojny między Niemcami i ZSRR wśród więźniów pojawili się jeńcy z Armii Czerwonej.
W ramach wcielania w życie planu „ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej” zapadła decyzja o rozbudowie kompleksu. W pobliżu oddalonej o kilka kilometrów wsi Brzezinka powstał obóz Auschwitz II-Birkenau zaprojektowany z myślą o masowej zagładzie. Auschwitz I umiejscowione było w budynkach dawnych koszarów, w Brzezince zbudowano setki prostych, drewnianych baraków, liczne komory gazowe, które posłużyły do uśmiercenia setek tysięcy ludzi, krematoria i rampę kolejową, na której dokonywano selekcji ludzi z transportów przybywających do Birkenau dzień po dniu. Na tym etapie byli to w ogromnej większości Żydzi, trzeba pamiętać również o ok. 20 tysiącach również skazanych na eksterminację Romów, którzy stracili tu życie.
Auschwitz zwiedzanie Muzeum i Miejsca Pamięci
Zwiedzając Muzeum i Miejsce Pamięci Auschwitz-Birkenau, musimy zmierzyć się z niewyobrażalną skalą zbrodni przeciwko ludzkości, które miały tu miejsce. Wystawa w sposób wstrząsający nam tą skalę uświadamia. Zwiedzanie zaczyna się od najstarszej części obozowego kompleksu czyli Auschwitz I. Zaraz po przejściu przez słynną bramę z napisem „Arbeit macht frei” mamy okazję obejrzeć zlokalizowaną na Bloku 4 ekspozycją, która kreśli nam cały kontekst historyczny funkcjonowania machiny śmierci Auschwitz-Birkenau. Puste puszki po cyklonie B milcząco przypominają o realności straszliwej historii tego miejsca, podobnie jak zebrane na Bloku 5 rzeczy osobiste ofiar. Ta część wystawy jest szczególnie poruszająca – z jednej strony przerażająca ilość obiektów przypomina o masowości popełnionych tu zbrodni, z drugiej, przyglądając się poszczególnym przedmiotom (walizkom, okularom, dziecięcym bucikom…) mamy wrażenie spotkania z konkretnymi ludźmi, których los znalazł w Auschwitz swój brutalny kres.
Duża część ekspozycji muzealnej w Auschwitz I poświęcona jest obozowej codzienności. Podczas zwiedzania można zobaczyć zarówno rekonstrukcję cel, pryczy, sanitariatów, jak i oryginalne fotografie oraz wykonane przez więźniów obrazy i rysunki. Wszystko to składa się na obraz przerażającej obozowej rzeczywistości.
Auschwitz zwiedzanie obejmuje również wizytę na bloku śmierci, gdzie znajdował się obozowy areszt. Większość osadzonych tu czekała kara śmierci. Ta tragiczna konstatacja prowadzi nas ku znajdującej się w pobliżu rekonstrukcji ściany straceń, gdzie tradycyjnie składa się kwiaty, oddając hołd ofiarom Auschwitz. Zwiedzanie tej części kompleksu zamyka zwykle wizyta w Komorze gazowej i krematorium nr 1, pierwszych powstałych na terenie kompleksu. Zaprzestano ich używania, kiedy przemysł śmierci przeniesiono do Auschwitz II-Birkenau.
Zwiedzanie tej części kompleksu ma nieco inny charakter. Główna ekspozycja znajduje się w obozowej łaźni. Przejście drogą, którą odbywali więźniowie do komór gazowych, wśród fotografii zgładzonych tu ludzi na zawsze pozostaje w pamięci, podobnie jak spacer wśród baraków i ruin krematoriów.
Jeśli zastanawiacie się Państwo, jak zorganizować Auschwitz zwiedzanie, zajrzyjcie na: http://krakowzwiedzanie.pl/auschwitz-birkenau/. Znajdziecie tu wszelkie niezbędne informacje i propozycję wyjazdu z Krakowa z przewodnikiem.